زانو یکی از مهمترین مفاصل بدنه. در طب مدرن وقتی میگیم “درد یا گرفتگی زانو”، سریع ذهن میره سمت آرتروز، ساییدگی غضروف، التهاب تاندونها یا گرفتگی عضلات اطراف.
اما در طب سنتی و مزاجشناسی، ماجرا عمیقتره:
❓ چرا بعضیها با کوچکترین سرما، زانوهاشون میگیره؟
❓ چرا یک نفر وقتی استرس داره زانوهاش میلرزه؟
❓ چرا ورزش برای یکی درمان میشه، برای یکی دیگه درد رو تشدید میکنه؟
✅ جواب: همهاش برمیگرده به مزاج غالب بدن و مزاج موضعی زانوها.

اصلاح عضلات زانو با مزاج شناسی
1. زانو بزرگترین مفصل تحرکیه و وزن کل بدن رو تحمل میکنه.
2. رطوبتها و اخلاط فاسد معمولاً در اندامهای پایینی رسوب میکنن (بهخاطر جاذبه).
3. مزاج زانو ذاتاً سرد و تره؛ یعنی مستعد تجمع بلغم و سودا.
۱. بلغمیها (سرد و تر)
بیشتر از همه مستعد درد و گرفتگی زانو هستن.
رطوبت اضافی در مفاصل جمع میشه → ورم، سردی، خشکی صبحگاهی.
علائم: ورم زانو، سنگینی پا، بدتر شدن درد در سرما و رطوبت.
❓ چرا درد زانو در بلغمیها صبحها بیشتره؟
✅ چون شب رطوبت در مفاصل تهنشین میشه و صبح سردی غلبه داره.
۲. سوداویها (سرد و خشک)
خشکی زیاد غضروف و عضلات → گرفتگی و درد مداوم.
بیشتر درگیر خشکی مفصل، صدا دادن زانو، دردهای مزمن و مقاوم هستن.
علائم: لاغری پاها، خشکی شدید، بدتر شدن با فکر و استرس.
❓ چرا زانوهای سوداویها صدا میده؟
✅ چون خشکی باعث ساییدگی غضروف میشه و حرکت مفصل صدا تولید میکنه.
۳. دمویها (گرم و تر)
پرخونی و رطوبت زیاد باعث التهاب و ورم زانو میشه.
معمولاً بعد از پرخوری یا مصرف گوشت و شیرینی درد میگیرن.
علائم: قرمزی زانو، داغی، احساس ضربان.
❓ چرا دمویها بیشتر به “نقرس” دچار میشن؟
✅ چون پرخونی و اسید اوریک بالا با مزاج گرم و تر تناسب داره.
۴. صفراویها (گرم و خشک)
بیشتر دچار التهاب تاندون و رباطها میشن.
دردهاشون تیز و سوزانندهست، مخصوصاً بعد از ورزش یا عصبانیت.
علائم: خشکی مفصل، بیقراری در پا، بهبود نسبی با نوشیدنیهای خنک.
❓ چرا صفراویها با ورزش زانو درد میگیرن؟
✅ چون حرارت زیاد عضلات خشک رو بیشتر خشک میکنه و به تاندونها آسیب میزنه.
1. سوءمزاج موضعی زانو → مثل سردی بیش از حد یا خشکی مفصل.
2. تجمع بلغم و رطوبت → باعث ورم و سنگینی زانو.
3. رسوب سودا → خشکی و گرفتگی شدید.
4. پرخونی (دموی بودن) → التهاب و قرمزی زانو.
5. حرارت زیاد (صفراوی) → خشکی و سوزش زانو.
6. سبک زندگی غلط → کمتحرکی، پرخوری، خواب زیاد، نشستن طولانی.
7. تغذیه نامناسب با مزاج → مثلاً بلغمی زیاد لبنیات بخوره یا سوداوی غذای مانده مصرف کنه.
✅ بلغمیها
پرهیز: لبنیات سرد (ماست، دوغ)، خیار، برنج زیاد.
مصرف: زنجبیل، دارچین، عسل، گوشت گوسفند کمچرب، زردچوبه.
تدابیر: ماساژ با روغن زنجبیل یا روغن سیاهدانه.
✅ سوداویها
پرهیز: غذاهای خشک و مانده، بادمجان، عدس، چای زیاد.
مصرف: خوراکهای گرم و تر مثل خورشهای سبک، انجیر، بادام، عسل.
تدابیر: روغن بادام شیرین برای ماساژ زانو.
✅ دمویها
پرهیز: گوشت قرمز زیاد، شیرینی، غذاهای خیلی چرب.
مصرف: سبزیجات تازه، میوههای تر (آلبالو، انار).
تدابیر: فصد یا حجامت در موارد پرخونی.
✅ صفراویها
پرهیز: غذاهای خیلی تند و چرب، سرخکردنیها.
مصرف: کاسنی، خاکشیر، شربت سکنجبین.
تدابیر: کمپرس خنک و روغن بنفشه برای ماساژ.
بلغمیها: پیادهروی تند، ورزشهای هوازی برای گرم کردن مفصل.
سوداویها: یوگا، حرکات کششی، ورزشهای آرام برای کاهش خشکی.
دمویها: ورزش سبک ولی منظم (شنا، دوچرخهسواری آرام).
صفراویها: ورزش خنککننده مثل شنا یا پیادهروی در هوای خنک.
زنجبیل: برای گرم کردن مفصلهای سرد و بلغمی.
زردچوبه: ضدالتهاب طبیعی، مناسب دموی و صفراوی.
سیاهدانه: کاهش درد و خشکی مفصل.
بهارنارنج و گل گاوزبان: آرامکننده، برای سوداویها.
حجامت و فصد: در موارد پرخونی و التهاب.
❓ چرا بعضیها با کوچکترین سرما زانوهاشون میگیره؟
✅ چون مزاج زانو ذاتاً سرده و با رطوبت بیشتر مستعد گرفتگی میشه.
❓ آیا فقط افراد مسن زانو درد میگیرن؟
✅ نه! جوانها هم بسته به مزاج میتونن دچار بشن (مثلاً صفراویها بهخاطر ورزش زیاد).
❓ ماساژ برای همه خوبه؟
✅ نه! ماساژ با روغنهای گرم برای بلغمیها عالیه، ولی برای صفراویها ممکنه التهاب رو بدتر کنه.
❓ چرا بعضی زانو دردها با رژیم غذایی بهتر میشه؟
✅ چون ریشه در اخلاط فاسد داره، و وقتی تغذیه اصلاح بشه اخلاط سالم تولید میشه.
گرفتگی عضلات زانو و درد مفصل فقط یک مشکل مکانیکی یا غضروفی نیست. در طب سنتی این دردها نشونهی غلبهی یک مزاج خاص در بدن یا در مفصل زانو هستن.
برای درمان باید:
1. مزاج فرد و زانو شناخته بشه.
2. تغذیه و سبک زندگی اصلاح بشه.
3. از داروهای گیاهی و ماساژ استفاده بشه.
4. ورزش متناسب با مزاج انتخاب بشه.